In tien uur door het Panamakanaal

Wat gebeurt er op een cruiseschip op een Panamakanaal dag?

Het Panamakanaal verbindt de Caribische Zee met de Stille Oceaan en strekt zich uit over 81 km, en bestaat uit sluizen, kanalen en meren. Een schip doet er rustig 10-12 uur over om het gehele traject af te leggen.

De Zaandam doet de hele doortocht en dat betekent dus dat je de hele dag op het schip bent. Vanaf ’s ochtends 06:00 uur ging de boeg open en kon je vanaf daar de hele dag alle sluizen, meren en kanalen aanschouwen. Ook een voorgedeelte van dek 6 was open, wat je net een wat hoger uitzichtspunt geeft. Dit dek bevindt zich als het ware onder de brug (dek 7) waar de kapitein het schip bestuurt. Gedurende de warme dag was dit een fijnere plek dan vooraan op de boeg omdat je aan de zijkant van dek 6 wat schaduw had. De dag was namelijk behoorlijk warm, zo’n 32 graden en een hoge luchtvochtigheid.

Traditioneel word je in de vroege morgen bij Holland America Line getrakteerd op een Panama-broodje, een wit zacht bolletje met daarin een mandarijnachtige vulling en uiteraard met flink wat poedersuiker bovenop om het geheel af te maken. Deze lekkernij lag klaar op het dek bij de boeg. Ze zijn ook beschikbaar in het Lido restaurant.

De tocht begint …. met sluizen

Al bij de start van de tocht komen we de eerste sluizen tegen. Vroeg in de ochtend is een loods aan boord gekomen (er zijn in totaal de gehele dag 6 verschillende loodsen aan boord) en deze begeleidt het schip door de sluizen. De eerste sluizen zijn de Gatun locks, die uit drie schutsluizen bestaan waarmee het schip 26 meter wordt omhoog gelaveerd. Terwijl iedereen met verbazing staat te kijken, legt cruisedirector Erin uit via het omroepsysteem wat er gebeurt. Een dag eerder had zij een zeer interessante lezing gegeven over hoe het Panamakanaal tot stand is gekomen.

De bouw kende een roerige historie, want de eerste Franse poging in 1881 – die 8 jaar duurde – faalde jammerlijk en duizenden arbeiders kwamen om door ziektes, grondverschuivingen en ongezonde werkomstandigheden. De Amerikanen durfden pas jaren later (in 1903) het ontwerp weer op te pakken en te veranderen. De Amerikanen werden wel eigenaar van het grondgebied van het Panamakanaal en erkenden Panama bovendien als land. In 1914 was het zover en ging het kanaal voor de eerste keer open.

Weer terug naar de reling, waar ik en vele anderen genieten van de eerste sluizen. Naast me staat, blijkt later, de moeder van cruisedirector Erin. Ze is maar wat trots op haar dochter die 7 jaar geleden voor haar eerste baan aan boord stapte. Erin wijst ons ook nog even op een badderende krokodil aan de andere kant van de sluizen. De locomotieven worden vastgemaakt en daar gaan we: drie schutsluizen achter elkaar, waarin we een indrukwekkende 26 meter opgetild gaan worden.

Vaartochtje tussen de bergtoppen

We zijn anderhalf uur verder wanneer de Zaandam verder kan. Na de sluizen worden de locomotieven losgekoppeld. Tijdens het sluisbezoek krijgt elk schip een paar locomotieven aan zich gekoppeld. De Zaandam krijgt er zes: 2 geheel vooraan (bakboord en stuurboord), dan 2 iets verder naar achter, maar nog steeds bij de boeg en tot slot 2 geheel achteraan. De voorsten en de achtersten zorgen voor het recht liggen van het schip. De middelste locomotieven zorgen dat het schip de juiste snelheid heeft (en vooral dus niet te snel gaat). De loods geeft vanaf de brug door zijn walkie talkie instructies aan deze locs. Wanneer de loc-bestuurders de instructies doorkrijgen, bevestigen zij dit vervolgens door het klingelen met hun bel.

Het is vanaf dit punt geen recht lang kanaal, maar een immens meer met eilanden. Deze waren oorspronkelijk de bergtoppen van een gebergte dat honderd jaar geleden onder water gezet is. We volgen een precieze route er doorheen die gemarkeerd is met boeien. Voor en achter de Zaandam varen vrachtschepen en bovendien is er tegemoet komend verkeer. Een intrigerende rust is op dit meer te vinden.

We mogen niet te hard, en inhalen op dit 32 km lange stuk is dus uit den boze. Temeer omdat alles zeer gecontroleerd gaat. Op een dag kunnen wel 38-40 schepen geschut worden en dat gaat in een precies tijdschema. Overigens is het nu te laag water, wat betekent dat er maar maximaal 20 schepen per dag – en een aantal jachten – gebruik kunnen maken van het kanaal.

Tijdens de tocht op het meer, keert ook de rust terug aan boord. Mensen gaan een hapje eten, misschien nog wat slaap inhalen en de koelte op zoeken van binnen. Ik besluit op mijn balkon te gaan zitten en te genieten van de omgeving om ons heen. De verrekijker in mijn hut komt nu goed van pas en ik spot wat vogels. Kleine bootjes varen ook over het meer, naar mijn idee vooral met toeristen, en meren af bij één van de ‘eilanden’.

Pedro Miguel en Miraflores sluizen

We bereiken een nieuw gedeelte van het Panamakanaal; na de meren komen we in een kanaal terecht. De loodsen worden weer gewisseld en we gaan op pad naar de laatste sluizen. Het kanaal is echt mensenwerk. Je ziet rotsen die zijn afgehakt en ik moet zeggen dat het hier niet breed is. Een bekend stuk is de Culebra Cut, ook wel het slangen gedeelte genoemd.

12,6 km verder zijn we bij de Pedro Miguel sluizen. We hebben bij deze sluis maar 1 schutsluis waar we invaren. Aan de wal staan op een parkeerplaats veel auto’s en mensen te kijken, het is een populair uitzichtspunt. Verrassend is dat we 9.4 meter lager gebracht gaan worden, nadat we bij de allereerste sluizen 26 meter omhoog gingen.

Van deze sluis naar de allerlaatste sluis (de Miraflores) is het eigenlijk maar een kort stukje, zo’n 2 en halve kilometer. Bij de Miraflores sluizen is het een drukte van belang! Er is een bezoekers centrum met een buitenplatform dat volstaat met mensen die uitleg krijgen over de werking van de sluizen. In twee schutsluizen worden we zo’n 16 meter geschut, lager. Dit zorgt voor een ontzettend leuke beleving op het promenadedek: op het laagste punt ligt het promenadedek gelijk aan de locomotieven en je kunt bij wijze van spreken zelfs de kade aanraken. De locomotief bestuurders zijn vriendelijk en zwaaien gezellig terug.

Rond 16:00 uur is het zover: we varen zachtjes de Miraflores sluizen uit en de laatste locomotieven worden losgekoppeld. Wat een beleving was het vandaag! Het is tijd om me op te maken voor de avond aan boord,